Piramida potrzeb polskiej transformacji energetycznej 2025

Artykuł Pracowni Finansowej

W Pracowni Finansowej każdego dnia towarzyszymy polskiej transformacji energetycznej poprzez obsługiwanie ponad 1000 inwestorów OZE. Jednocześnie posiadamy dostęp do wiedzy ekspertów całej grupy INWE. Łącząc pasję, wiedzę techniczną i spojrzenie z wielu perspektyw; mamy przyjemność zaprezentować unikalny raport zawierający piramidę potrzeb energetycznych polskiej transformacji energetycznej.

Sprawne przeprowadzenie transformacji energetycznej zadecyduje o przyszłej pozycji Polski na gospodarczej mapie Świata. Dane potwierdzające znaczenie tego procesu znajdują się w raportach wielu uznanych instytucji, takich jak McKinsey czy Bank Światowy. Różne są jednak proponowane drogi dotarcia do celu. Optymalne rozwiązanie kryje się w licznych raportach, wypowiedziach i dyskusjach wokół energetyki, lecz ze względu na liczbę interesariuszy i konflikty polityczne dochodzi do zagubienia priorytetów.

Dysponując wiedzą i doświadczeniem z różnych aspektów transformacji, Pracownia Finansowa podjęła się analizy i agregacji kluczowych działań w wymiarze strategicznym, które musi podjąć Polska w obszarze energetyki i transformacji energetycznej. Prezentujemy nasze podejście, uwzględniając perspektywę polskiej

gospodarki i jej przyszłości. Naszym celem jest dostarczenie zarówno podmiotom publicznym, jak i prywatnym wglądu na priorytety w polskiej transformacji energetycznej.

Tworząc piramidę potrzeb energetycznych, chcemy wzmocnić debatę na temat konieczności zmian w procesie transformacji energetycznej w Polsce. Na co dzień współpracujemy z polskimi przedsiębiorcami i obserwujemy rosnące obawy dotyczące konkurencyjności polskich firm z powodu cen energii i opóźnień w dekarbonizacji. Im szybciej wdrożymy działania we wskazanych obszarach, tym lepiej

dla przyszłości polskiej gospodarki.

POTRZEBY FUNDAMENTALNE

Działania niezbędne do utrzymania konkurencyjności. Fundamentalne działania, bez których naszej gospodarce grozi niebyt.

Uwolnienie energetyki wiatrowej

Bez zmiany przepisów odległościowych i lokalizacyjnych nie istnieje fizyczna możliwość, aby zasilić Polskę energią odnawialną. Bez wzbogacenia miksu energetycznego większą ilością energii OZE, wszystkie pozostałe działania i tak nie zapewnią transfor. W planach rządu przedstawionych w projekcie Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu Polska potrzebuje dodać jeszcze 15 GW mocy w energetyce wiatrowej na lądzie, a fundacja Instrat w jednym ze scenariuszy uznała, że musimy dodać jeszcze 73 GW mocy w energetyce wiatrowej na lądzie. Niezależnie od źródła, istnieje konsensus: bez znacznego powiększenia mocy energetyki wiatrowej w Polsce nigdy nie dokończymy transformacji energetycznej.

Znaczące skrócenie okresu permittingu

Niezależnie od innych ograniczeń prawnych i technicznych, w Polsce ogromnym problemem jest łączny czas wszystkich procedur prawno-administracyjnych wymaganych dla każdej inwestycji w OZE (tzw. permitting). Raport Komisji Europejskiej „RES Simplify” wskazują na nieprzyjazność i niejasność procedur permittingu w Polsce. Ogromnym problemem jest uznaniowość wielu etapów, w tym zgody od URE lub wydanie pozwolenia na przyłącze. Nawet jeśli odblokujemy techniczne fundamenty pod energetykę wiatrową, to ewentualne nadrobienie zaległości względem reszty Europy będzie bardzo opóźnione przez czas wszystkich wymaganych pozwoleń.

Odejście od energetyki węglowej w miksie energetycznym

Ciągła obecność energetyki węglowej w miksie powoduje dostosowywanie systemu energetycznego pod węgiel, np. poprzez przedłużenie rynku mocy dla elektrowni węglowych. Zakończenie produkcji energii z węgla staje się wymówką dla braku działań. Wyznaczenie konkretnej daty odejścia od energetyki węglowej będzie czytelnym sygnałem dla inwestorów. Brak takiej daty zaburza proces transformacji i powoduje poważne straty w wizerunku polskiej gospodarki.

Remont sieci elektroenergetycznych

To ogromna inwestycja, bez której rozwój energetyki jest niemożliwy. Liczba odmów przyłączenia nowych elektrowni OZE rośnie, z powodu stanu sieci przesyłowych i dystrybucyjnych. Potrzebne są znacznie szybsze działania. Polityka Energetyczna Państwa 2040 zawiera plany inwestycyjne o wartości 500 mld złotych, ale już po roku pojawiły się opóźnienia. Brakuje źródeł finansowania i współpracy między wykonawcami a zamawiającymi.

POTRZEBY PODSTAWOWE

Działania potrzebne do utrzymania konkurencyjności. Brak ich podjęcia znacząco zagraża przyszłości polskiej gospodarki, ale jest możliwe poradzić sobie bez ich wdrożenia.

Sprawiedliwa transformacja terenów górniczych

Górnicy i Śląsk powinni być traktowani jako partnerzy w transformacji, nie jak przeszkoda. Brak rozsądnego planu dla regionów górniczych będzie wykorzystywany politycznie do blokowania transformacji.

Zaprzestanie wydobycia węgla

Rząd zasugerował możliwość wygaszenia energetyki węglowej bez zamykania kopalń, co oznaczałoby gromadzenie zapasów lub ich sprzedaż za granicę. Oszczędności z dopłat do górnictwa mogłyby wspierać regiony górnicze. Koszty wydobycia węgla w Polsce są najwyższe w Europie, więc dalsze utrzymywanie kopalń jest nieopłacalne.

Zrównanie szans uczestników rynku energii

Rynek energii powinien stać się bardziej konkurencyjny. Pod względem równych szans na rynku energii nasz kraj cofa się. Obecne regulacje faworyzują duże podmioty i spowalniają transformację. URE i urzędy mogą sztucznie wydłużać proces zgód i koncesji.

Zniwelowanie ubóstwa energetycznego

Problem, w którym gospodarstwa domowe ograniczają wydatki związane z ogrzewaniem mieszkania lub zasilaniem energią, albo z przyczyn strukturalnych nie mają dostępu do mediów, narasta wraz ze wzrostem cen energii. To nie tylko kwestia etyczna, ale też społeczna i ekonomiczna – ma wpływ na zdrowie, konsumpcję i stabilność gospodarczą.

POTRZEBY WAŻNE

Działania ułatwiające i obniżające koszt transformacji energetycznej. Pozwolą na szybszy i tańszy rozwój polskiej energetyki.Priorytet efektywności końcowej

Projektując transformację energetyczną, państwo polskie powinno kierować się zasadą wyboru takich działań, które są efektywnym środkiem dekarbonizacji w bliskiej i średniej perspektywie. To właśnie statystyka śladu węglowego jest kluczowym benchmarkiem skuteczności transformacji energetycznej. Polska powinna inwestować w sprawdzone rozwiązania, jak rozwój OZE i magazynowanie energii, zamiast kosztownych technologii o niepewnej przyszłości, jak CCS czy SMR.

Polityka Promagazynowa

Wsparcie dla magazynowania energii jest kluczowe dla stabilizacji sieci. Magazynowanie w formie akumulatorów chemicznych to branża o logarytmicznym tempie rozwoju. Inne technologie magazynowania są mniej rentowne i nie zanosi się na zmianę tego wskaźnika. Dane wskazują na dalsze przyspieszenie rozwoju sektora. Państwo chcące dbać o konkurencyjność swojej gospodarki powinno szybko zwiększać pojemność magazynów, zwłaszcza w technologii ogniw bateryjnych.

Ambitny i kompleksowy plan dekarbonizacji państwa

Znaczna część komercyjnych elektrowni OZE to efekt ciężkiej pracy polskich przedsiębiorców lub zagranicznego kapitału. Systemy wsparcia, takie jak odkup certyfikatów, zmieniają się z roku na rok. Państwo Polskie nie posiada ambitnego i spójnego planu dekarbonizacji. Polska powinna opracować spójny plan, który pozwoli uniknąć marnotrawstwa środków i zapewni konkurencyjność na tle Europy.

POTRZEBY ZAPEWNIAJĄCE PRZEWAGĘ

Działania, którymi zyskamy przewagę. Działania, w których możemy zająć pozycję lidera

Lokalny przemysł bateryjny

Z powodu kosztów pracy i decyzji dużych koncernów, Polska jest liderem produkcji ogniw bateryjnych w Europie. Powinniśmy wzmacniać tę przewagę, bo akumulatory staną się fundamentem nowej energetyki.

Otwarcie rynku energii i rozwój mikrosieci

Następuje globalna zmiana energetyczna: przechodzimy z sieci scentralizowanej na zdecentralizowaną. Mikrosieci to narzędzie w rękach obywateli, które może zarówno oszczędzać pieniądze, jak i odciążać aparat państwa w budowie nowych sieci przesyłowych. Decentralizacja rynku energii pozwoli zwiększyć elastyczność systemu i da większą kontrolę prosumentom.

Zastopowanie greenwashingu i oszukiwania konsumenta

Zwiększa się grupa konsumentów chcących wspierać dekarbonizację, ale muszą oni zmagać się z ogromną liczbą greenwashingu. Konsumenci powinni mieć dostęp do rzetelnych informacji na temat rzeczywistego śladu węglowego produktów.

Współpraca gospodarcza z liderami transformacji

Transformacja energetyczna to rynek, o który aktywnie walczą największe potęgi gospodarcze. Polska powinna angażować się w globalne partnerstwa, by czerpać korzyści z transformacji energetycznej.