Największe mity dotyczące termomodernizacji i odnawialnych źródeł energii

Mimo rosnącej świadomości dotyczącej ekologii, konieczności transformacji energetycznej i korzyści finansowych płynących z przejścia na odnawialne źródła energii, wokół tematu OZE i powiązanej z nim termomodernizacji narosło wiele mitów

i nieporozumień. Negatywne stereotypy mogą zniechęcać inwestorów, opóźniając transformację energetyczną a tym samym hamować płynące z niej korzyści finansowe, środowiskowe i zdrowotne. Warto zatem rozwiać najczęściej powielane mity o termomodernizacji i rozwijać je. Do zyskania mamy przecież bardzo wiele.

Mit nr 1: Rachunki za prąd wzrosną kilkakrotnie

Dobrze przeprowadzona termomodernizacja zawsze daje oszczędności w całkowitym zużyciu energii, a więc i kosztach utrzymania domu. Co to znaczy “dobrze”? Przede wszystkim, w ścisłym związku z obecnymi i przewidywanymi potrzebami mieszkańców domu. A następnie w logicznej, racjonalnej kolejności, czyli najpierw zmniejszamy niepotrzebne straty energii - docieplajac ściany, stropy, dach, wymieniając drzwi

i okna na lepiej utrzymujące nasz komfort temperaturowy. Dopiero w kolejnym kroku dobieramy źródło ciepła i jego moc do tak zoptymalizowanych potrzeb. I wreszcie krok trzeci, ściśle związany z drugim - odpowiedniej wielkości fotowoltaika z magazynem energii, precyzyjnie dobrana do potrzeb zużycia energii w domu, w tym na potrzeby grzewcze. W ten sposób zużywamy tylko tyle energii, ile potrzebujemy, żeby mieć odpowiednie ciepło

w zimie, a chłód w lecie. A przechodząc na własne odnawialne źródła energii (OZE) z magazynem, minimalizujemy koszt zakupu tej energii z sieci.

Ważne by na koszty utrzymania domu spoglądać całościowo. Jeśli wcześniej grzaliśmy się węglem lub gazem, to przechodząc na elektryczną pompę ciepła -owszem- nasz rachunek za prąd może wzrosnąć. Ale znikną jednocześnie koszty zakupu gazu czy zakupu, dostawy i rozładunku węgla a także odbioru popiołu.

Do tego pompa ciepła jest o wiele bardziej efektywnym urządzeniem niż kotły gazowe czy węglowe, bo ok ¾ energii potrzebnej do grzania czy chłodzenia domu pobiera za darmo z otoczenia (zarówno w zimie jak i w lecie!), tylko resztę uzupełniając prądem. A jeśli ten prąd pochodzi z własnej fotowoltaiki lub magazynu energii ładowanego prądem z niej - całkowity koszt może spaść nawet blisko zera, co najmniej w niektórych okresach roku.

Dobrze przeprowadzona termomodernizacja zawsze zmniejsza zużycie energii, a więc i koszty. To jest jej sens i po to się ją przeprowadza. Inny efekt końcowy procesu wskazywałby na nierzetelne lub niekompetentne przeprowadzenie audytu i termomodernizacji - dlatego zawsze warto wybrać zaufaną firmę, która nam taką termomodernizację zrealizuje od A do Z.

Mit 2: Termomodernizacja to droga inwestycja, która się nigdy nie zwróci.

W rzeczywistości jest odwrotnie: odnawialne źródła energii to najtańsza opcja, a ich inwestycja zwraca się w ciągu kilkunastu lat – lub nawet w zaledwie kilka lat, jeśli skorzystamy z dotacji. Termomodernizacja budynku oznacza zmniejszenie zapotrzebowania na energię w domu, przy spełnieniu oczekiwań mieszkańców co do komfortu temperaturowego przez cały rok. Mniejsze zużycie energii to zawsze mniejszy koszt, zatem inwestycja w dobrze przeprowadzoną termomodernizację się z pewnością zwróci, właśnie dzięki tym oszczędnościom. Różny jest tylko czas zwrotu - owszem, może wynieść nawet do kilkunastu lat, ale nawet wtedy będzie się to opłacać. Warto jednak zaznaczyć, że tak długi okres zwrotu to raczej rzadkość.

Zwrot następuje zazwyczaj w kilka, nie więcej niż 10 lat - w zależności od skali prac (a więc i wielkości uzyskanych oszczędności) oraz skorzystania z publicznych dofinansowań do inwestycji, których dzięki środkom z UE jest naprawdę dużo. A termomodernizacja to przecież inwestycja na co najmniej kilka dziesięcioleci, więc ma to sens finansowy.

Mit 3: Z fotowoltaiką będziemy przez połowę roku siedzieć przy świeczkach

Wszyscy rozważający montaż instalacji fotowoltaicznej muszą wiedzieć, że gdy nie świeci słońce, można korzystać z energii z sieci lub - jeszcze lepiej, bo za darmo! - z własnego magazynu energii. Panele fotowoltaiczne generują energię oczywiście tylko

w dzień, ale nawet w taki pochmurny, zimowy - oczywiście będzie jej mniej niż w długi, słoneczny, czerwcowy dzień, ale będzie. A w nocy ? Oczywiście - wtedy także prąd z własnego magazynu energii lub

z sieci. To drugie rozwiązanie jest jednak mniej korzystne, bo ze względu na sposób bilansowania można w uproszczeniu powiedzieć, że mamy prawo pobrać za darmo z sieci tylko niewielką część prądu oddanego do niej w okresach największej produkcji prądu przez naszą instalację. Część ta może się bardzo różnić w różnych okresach roku i wg nowych zasad obowiązujących od 2022 rozliczana jest finansowo.

Jak poprawić tę sytuację? Zdecydować się koniecznie na magazyn energii czyli w uproszeniu “dużą baterię” lub zbiornik na ciepłą wodę. W ten sposób gromadzimy nadmiar prądu, gdy “dobrze świeci” i wykorzystujemy go wtedy, gdy światła jest mniej lub wcale. Ograniczamy dzięki temu wymianę prądu z siecią elektroenergetyczną i dodatkowo poprawiamy efektywność naszej inwestycji i przyspieszamy jej zwrot.

MIT 4: DOM MI SIĘ SPALI OD FOTOWOLTAIKI, A POMPY CIEPŁA WYBUCHAJĄ

Fotowoltaika, magazyn energii, pompa ciepła są bezpieczniejsze od innych źródeł energii.

W Polsce nie prowadzi się szczegółowych statystyk, ale służby pożarnicze zapewniają,

że fachowo wykonana instalacja nie stanowi istotnego ryzyka pożarowego - nieporównywalnie bardziej niebezpieczne są inne, zwłaszcza przestarzałe, urządzenia czy instalacje elektryczne w naszych domach. Potwierdzają to dane z krajów, gdzie fotowoltaika funkcjonuje od dekad i bada się zagadnienie bardziej szczegółowo (np. Wielka Brytania, Niemcy, Holandia) - dobrze wykonana instalacja nie grozi pożarem.

A pompy ciepła? Na setki tysięcy zainstalowanych już w Polsce takich urządzeń, głośno było o jednej tragicznej eksplozji podczas serwisu takiego urządzenia. Pierwsze ustalenia wskazują jednak, że problemem była nie pompa, ale całkowicie niezgodne ze sztuką działania serwisowe. O wiele większe ryzyko eksplozji czy pożaru wiąże się

z urządzeniami na gaz, węgiel czy olej, a do tego podczas spalania paliw emitują substancje szkodliwe dla środowiska oraz naszego zdrowia.

Mit 5 : OZE niszczą środowisko, a ich elementy nie nadają się do recyklingu.

Wbrew obawom, to odnawialne źródła energii są najbezpieczniejsze i najczystsze dla środowiska. Fakty są jednoznaczne. I to oczywiście uwzględniając cały cykl życia urządzeń -

od pozyskania surowców i wytwarzania urządzeń, poprzez ich instalację i użytkowanie, aż po koniec funkcjonowania i recykling. Dane renomowanej instytucji statystycznej Our World In Data pokazują, że jednostka energii wytworzonej ze słońca odpowiada za 8 razy mniej emisji dwutlenku węgla (CO2) niż jednostka energii z gazu oraz aż 18 razu mniej niż z węgla!

Dzisiaj panele fotowoltaiczne w co najmniej 95% nadają się do recyklingu - składają się

z wartościowych materiałów, które nadają się do ponownego wykorzystania. Po upływie 25-30 lat, bo taki czas życia paneli należy zakładać, bez większych trudności będzie można odzyskać i ponownie użyć surowce - potwierdzają to doświadczenia z krajów, gdzie na szerszą skalę od dłuższego czasu wykorzystuje się energię słoneczną.

Mit 6: Fotowoltaika jest szkodliwa dla zdrowia

Jest wręcz przeciwnie! Instalacja fotowoltaiczna nie tylko jest nieszkodliwa, ale dzięki niej zmniejszamy emisje szkodliwych dla zdrowia zanieczyszczeń. Źródło Our World In Data podaje, że jednostka energii wytworzonej z promieni słonecznych jest aż 1230 razy mniej szkodliwa dla zdrowia publicznego niż taka z węgla i 920 razy mniej szkodliwa niż z ropy oraz 140 razy mniej niebezpieczna niż jednostka energii z gazu. Pomijając niebezpieczeństwa dotyczące samego wydobycia paliw kopalnych i relatywnie częste wypadki z tym związane, samo ich spalanie jest niebezpieczne dla naszego zdrowia. Powstają przy tym rozliczne zanieczyszczenia, które pogarszają jakość powietrza i w naszych domach, i wokół nich. Smog to nie tylko problem estetyczny czy zapachowy, ale przede wszystkim zagrożenie dla zdrowia, powodujące czy zaostrzające choroby układu oddechowego i krążenia. Panele fotowoltaiczne natomiast niczego nie spalają, nie emitują, nie brudzą i nie hałasują. Fotowoltaika jest więc najlepszym wyborem również z punktu widzenia zdrowia naszego i najbliższych.

Mit 7, z kategorii komedii absurdu: Krowy się nie będą cielić i mniej mleka będą dawać

Termomodernizacja domu - zaizolowanie budynku i przejście na odnawialne źródła energii - to najlepsze rozwiązanie dla domowego budżetu, dla zdrowia i dla środowiska. Niestety co jakiś czas media i media społecznościowe przywołują dość zaskakujące oskarżenia dotyczące fotowoltaiki czy innych odnawialnych źródeł energii, sugerujące, że mogą one szkodzić ludziom, zwierzętom gospodarskim czy uprawom. Jest to oczywiście nieprawda,

bo fotowoltaika zwyczajnie nie ma czym szkodzić.

Mało tego, coraz częściej montuje się fotowoltaikę nad polami uprawnymi, żeby połączyć produkcję czystej energii z zacienieniem upraw, co przy rosnących temperaturach i zmieniającym się klimacie staje się ważne. Czy fotowoltaika przyciąga pioruny? Nie.

Czy z powodu fotowoltaiki lub energii wiatrowej krowy przestają się cielić lub dają mniej mleka? Absolutnie nie! To całkiem zmyślone informacje. Czy turbiny wiatrowe zabijają ptaki? Owszem, niestety może się to zdarzyć, ale po pierwsze relatywnie łatwo można ten wpływ ograniczać. A po drugie, fakty są jasne: nieporównywalnie większym zagrożeniem dla ptaków są wszelkie wysokie czy przeszklone budynki oraz linie energetyczne. Największe zaś spustoszenie sieją wśród ptaków nasze domowe koty. Nie wspominając już jak szkodliwe dla ptaków - i zwierząt w ogóle - są paliwa kopalne.

Podsumowanie

Przeprowadzenie w domu termomodernizacji, popularnie zwanej dociepleniem, zdecydowanie zmniejsza zużycie energii, gdyż w efekcie marnuje się jej o wiele mniej. A energia zaoszczędzona jest najlepsza zarówno dla kieszeni, jak i dla środowiska. Kosztuje nasze portfele i naszą planetę okrągłe zero.

Do tego to korzystne dla zdrowia, nowoczesne i wygodne. A gdy dodatkowo przejdziesz na odnawialne źródła energii takie jak pompa ciepła zasilana z własnej fotowoltaiki z magazynem energii? Zaoszczędzisz jeszcze więcej! A przede wszystkim zlikwidujesz szkodliwe dla zdrowia i czystego powietrza zanieczyszczenia ze spalania paliw w domu oraz wyeliminujesz ogromną część emisji gazów cieplarnianych! Ciepły dom zimą, chłodny latem może i powinien być oszczędny. A oszczędzać się opłaca - pieniądze, zdrowie i środowisko.

Jacek Hutyra, Członek Zarządu ds. Zrównoważonego Rozwoju / ESG Leroy Merlin Polska